Nidzica

Zamek w Nidzicy

Nidzicki zamek był potężną warownią wybudowaną w drugiej połowie XIV wieku, a dokładnie w latach 1370-1409. Budowa tego pięknego i okazałego zamku trwała prawie 40 lat, a została ukończona tuż przed wielką wojną pomiędzy Zakonem Krzyżackim a wojskami Unii Polsko -Litewskich. Budowa nidzickiego zamku została rozpoczęta za czasów panowania Wielkiego Mistrza Winrycha von Kniprode, a ukończenie budowy zamku nastąpiło za panowania Wielkiego Mistrza Ulricha von Jungingena rok przed wielką bitwą pod Grunwaldem.

Zamek w Nidzicy jest wybudowany w stylu gotyckim i był zamkiem prokuratorów krzyżackich, którzy zajmowali się sądownictwem i administracją wydzielonego okręgu (prokuratorii). Prokurator jako dowódca wojskowy, miał do dyspozycji rycerzy i braci zakonnych, oraz zwasalizowanych Prusów. Prokuratorzy krzyżaccy w większości podlegali komturom - jeszcze wyższym zwierzchnikom krzyżackim. Bywały również małe wyjątki np. prokuratorzy kętrzyńscy dawnego miasta Rastemburga nie podlegali komturom. Zamków, w których władzę prokuratora sprawowali prokuratorzy krzyżaccy było bardzo dużo na terenie państwa zakonu krzyżackiego np. w Ełku, Pasłęku, Bytowie, Giżycku, Działdowie oraz w innych miastach.

Zamek w Nidzicy stanowił jeden z najważniejszych punktów strategicznych w krzyżackim systemie obronnym. Został wybudowany na wysokim wzgórzu na wschód od średniowiecznej osady. Warownia zamku w Nidzicy była otoczona licznymi moczarami i bagnami. Była pewnego rodzaju tarczą ochronną południowych granic Państwa Zakonu. Warownia Zamku Nidzickiego chroniła liczne wsie założone przez Zakon w rejonie Dąbrówna, Olsztynka i Działdowa. Zamek Nidzicki chronił również przed wyprawami odwetowymi grożącymi ze strony Litwinów.

8 lipca 1410 roku miasto wraz z zamkiem zostało zdobyte bez walki przez króla Jagiełłę. Stało się to głównie za sprawą oddziałów marszałka zakonnego i komtura ostródzkiego. Wojska Zakonu opuściły zamek w Nidzicy podążając w kierunku Lubawy. W tym czasie załogę zamku nad rzeką Nidą broniło kilku starszych braci zakonnych a jakikolwiek silniejszy opór nie miał sensu. We wrześniu 1410 roku miasto powróciło do rąk krzyżackich. W okresie wojny głodowej, która miała miejsce w roku 1414, 25 lipca armia króla Jagiełły rozpoczęła oblężenie Nidzicy. Po 12 dniach na wieść o kapitulacji Olsztynka i Olsztyna obrońcy miasta postanowili się poddać. Oddziały królewskie przepuściwszy wolno Krzyżaków do Działdowa wkroczyły do miasta, biorąc okolicznych rycerzy do niewoli. Zdobycie miasta i zamku kosztowało Jagiełłę 400 rycerzy.

W kartach historii wpisały swą militarną obecność oddziały Cesarstwa Francuskiego. Generał Zajączek uczynił w zamku lazaret - szpital wojskowy dla wojsk napoleońskich.

W czasie pierwszej wojny światowej miasto Nidzica zostało mocno zniszczone, natomiast zamek ocalał. W okresie dwudziestolecia międzywojennego na terenie zamku powstało muzeum regionalne.

Natomiast w czasie drugiej wojny światowej podczas ofensywy wojsk radzieckich zamek uległ znacznemu zniszczeniu. Odbudowany został w latach 1959-1965.

Obecnie zamek w Nidzicy jest siedzibą Nidzickiego Ośrodka Kultury, w którym są organizowane warsztaty historyczne oraz turnieje rycerskie.