Święta Lipka

Legenda Świętej Lipki

Historia i miejsce powstaje jeszcze w okresie średniowiecza, w byłych Prusach Wschodnich za panowania na tych terenach Zakonu Krzyżackiego.

Pewien skazaniec więziony w lochach kętrzyńskiego kościoła (Rastemburga) dzięki cudownemu natchnieniu Matki Boskiej, wyrzeźbił w drewnie figurę Madonny z Dzieciątkiem. Po wykonaniu tej rzeźby został uwolniony, a swą figurkę postanowił zawiesić na lipie przy drodze z Kętrzyna do Reszla. Rzeźba Matki Bożej z Dzieciątkiem zasłynęła licznymi cudami.
Po tych wydarzeniach Krzyżacy postanowili wybudować kapliczkę, a miejscowość nazwali Heiligelinde - co w przetłumaczeniu z języka niemieckiego na polski oznacza Święta Lipka. Kapliczkę obsługiwali krzyżaccy księża.
Najstarsza potwierdzona informacja o Świętej Lipce znaleziona w aktach kapituły płockiej (zapis z 1473 roku) nie precyzuje jednak jednoznacznie, czy w Świętej Lipce była wówczas kapliczka. Według Kronik Wielkiego Mistrza Krzyżackiego Johana von Tieffena z 1491 roku wydanego dla karczmarza w Świętej Lipce wynika, że kaplica wówczas tam była. Do Świętej Lipki przybył też ostatni Wielki Mistrz Krzyżacki Albrecht.

Kaplica w Świętej Lipce została zniszczona w czasie panującej reformacji w Prusach w roku 1524. Aby odstraszyć pielgrzymów protestanci postanowili też postawić obok kaplicy szubienicę.
W 1618 roku dzięki staraniom szlachcica, posiadacza majątków ziemskich w Prusach Książęcych - Stefana Sadorskiego przystąpiono do odbudowy kaplicy a samą odbudowę kaplicy zrealizowano na starych fundamentach. Rok później, w 1619 roku uroczystej konsekracji dokonał biskup warmiński Szymon Rudnicki.
Kaplicę przekazano księżom Jezuitom.

Po tych wydarzeniach do Świętej Lipki przybywali znane osobistości np. król Polski Jan Kazimierz. Do Świętej Lipki przybywali pielgrzymi nie tylko z Warmii, ale również z dalszych okolic np. z Warszawy, Lwowa, Wilna.

Dziś między Świętą Lipką, a Reszlem biegnie Trakt pielgrzymkowy z zespołem kapliczek kalwaryjnych i wiekowymi lipami - pomnikami przyrody.